Zelden zo vaak het woord 'onthutst' gehoord als na deze nieuwsproductie. De Tweede Kamer was collectief onthutst. Ook de minister was onthutst. Misschien waren ook de op de korrel genomen klinieken het, maar die hielden zich stil. Minister Schippers heeft een snel onderzoek aangekondigd in alle instellingen die dubieuze zorg leveren of te hoge prijzen rekenen. We zullen zien.
woensdag
GGZ Bontiusplaats
De oprichting van een eigen verslavingskliniek was een geslaagd journalistiek experiment volgens het principe 'show, don't tell'. Het resultaat staat op de speciale website die we in het leven riepen voor GGZ Bontiusplaats; onze eigen kliniek. Dit is wat er aan vooraf ging:
Eind december 2012 vroeg ik samen met collega Ellen de Visser steun aan het Stimuleringsfonds van de Volkskrant om ons voor drie maanden te mogen verdiepen in de kwaliteit van instellingen voor geestelijke gezondheid. Dat deden we eerder met de ouderenzorg, met een wesbite met gerankte instellingen als resultaat.
Ook over de GGZ-instellingen bestaan kwaliteitscijfers van het overheidsbureau Zichtbare Zorg, wisten we. We hadden er geen hoge verwachting van maar nog niemand had er echt goed naar gekeken, dus je weet nooit. We kregen onze subsidie en vielen aan op de cijfers. Helaas: die bleken zoals gevreesd grotendeels waardeloos of onbruikbaar te zijn.
Uiteindelijk bleef slechts één rijtje cijfers over dat interessant leek. Dat betrof de 'dropout bij aan middelen gebonden stoornis'. In normale taal: patiënten die weglopen bij een behandeling tegen verslaving. De percentages variëerden van ruim 35 procent tot minder dan vijf. Maar helaas, ook deze cijfers klopten bij nader inzien niet. Toen ik de betrokken instellingen ging bellen, werd me duidelijk dat zij de cijfers op zeker drie verschillende manieren invulden, elk volgens een eigen definitie. Iets wat overheidsbureau Zichtbare Zorg niet wist - en vermoedelijk nog steeds niet weet. Ze zijn dus onjuist en onbruikbaar voor een vergelijking.
In de kerstvakantie van 2012 verscheen een rapport van verzekeraar DSW over de dubieuze kwaliteit en hoge kosten van sommige verslaafdeninstellingen. Op dat moment hadden wij dat rapport simpelweg gemist. Op zoek naar kwaliteitsinfo liep ik er al googelend tegenaan. De verzekeraar moppert over hoge kosten en matige kwaliteit, maar ook over het gemak waarmee dubieuze instellingen ooit hun kliniek hebben kunnen beginnen.
Dat geeft een andere wending aan ons onderzoek. We lezen de jaarverslagen en jaarrekeningen van bijna alle nieuwe aanbieders van verslaafdenzorg er op na, en zien dat sommigen inderdaad zeer hoge winsten maken. We gaan met een aantal van hen praten en vragen bij iedereen de eigen kwaliteitscijfers op: hoeveel van uw cliënten worden inderdaad beter?
Om te testen of het inderdaad zo makkelijk is om een kliniek op te zetten, besluiten we dat zelf eens te proberen. Dat verloopt voorspoedig. Werkendeweg pikken we informatie op over twee excessen die ons punt ondersteunen; over de oprichters van de kliniek Addictioncare in Veldhoven, en over de kostbare flop van Jellinek Retreat op Curacao.
